Onurlu Yaşam Davası
Demirtaş’ın Savunması
Savunmamı, okuma yazması olmamasına rağmen alın
teriyle yedi çocuğunu da üniversitede okutan emekçi
babama, Tahir Usta'ya, onun şahsında evlat acısı, evlat
hasreti çeken tüm annelere, babalara ithaf ediyorum.
Babasının vefatının ardından çıktığı duruşmada.
Sunuş
Bu çalışma, Demirtaş’ın sadece Kobani Davası olarak bilinen, Ankara 22. Ağır
Ceza Mahkemesindeki savunmasını ele almıştır. Demirtaş’ın bu davayla birleştirilen, tek başına yargılandığı Ankara 19. Ağır Ceza Mahkemesindeki, pek
çok dosyasının birleştirildiği Mersin 14. Asliye Ceza Mahkemesindeki ve başkaca mahkemelerdeki savunmalarına yer verilmemiştir. O mahkemedeki savunmaları ayrı çalışmaların konularıdır.
Bu çalışma yayımlanana kadar internet ortamında “Demirtaş’ın savunması”, “Demirtaş’ın savunmasının tam metni” gibi başlıklarla yayımlanan,
paylaşılan metinlerden hiçbiri Demirtaş’ın savunmasının tam metni değildir.
Söz konusu metinler, Demirtaş’ın savunmasını takip eden HDP Basın Bürosu
emekçileri ile diğer basın emekçilerinin, Demirtaş savunma yaparken o anda
yazabildikleri uzun metinler, haberlerdir.
Öte yandan, Demirtaş’ın mahkeme boyunca söyledikleri kelimesi kelimesine yazılsa bile oluşacak metinden, Demirtaş’ın savunmasının tam metni olarak söz etmek doğru olmaz. Çünkü Demirtaş savunmasında çok sayıda belgeye, fotoğrafa da yer verdi ve bunları SEGBİS kamerasına göstererek ve dava
dosyasına ekleyerek kayıtlara geçirdi.
Dolayısıyla Demirtaş’ın savunmasının tam metni olabilecek metin, sadece
söylediklerini değil, yaptıklarını ve gösterdiklerini de içermelidir. Bu çalışma
işte bu niteliklere sahiptir ve Demirtaş’ın Kobani davasındaki savunmasının
tam metnidir.
Çalışmanın temelini, Demirtaş’ın beyanlarının mahkeme tarafından yapılan ses çözümleri oluşturmaktadır. Bu metinler özel bir çalışma sistemiyle, birden fazla kez kontrol edilerek redakte edildi. Bu işlem yapılırken bazı yerlerde
konuşma dilinden kaynaklı anlatım bozuklukları giderildi. Bunların hiçbiri
Demirtaş’ın söylediklerini değiştirmediği gibi, söylediklerinin daha anlaşılır
olmasını sağladı. Bununla birlikte birkaç yerde, Edirne’de oluşan bir ya da iki
saniyelik ses kopmaları nedeniyle Demirtaş’ın birkaç kelimesinin anlaşılamadığı yerler oldu. Bu bölümler, kitapta belirtilmiştir.
Demirtaş ayrıca savunmasında pek çok haberden de söz etti. Çalışmada
bunların dijital bağlantılarına büyük oranda yer verildi. Demirtaş savunmasında çok sayıda belge, gazete kupürü ve fotoğraf da gösterdi. Kitabın hacmi
de gözetilerek bunların tamamı değilse bile çoğu, ilgili yerlere yerleştirildi. Ayrıca kişilerden ve kurumlardan söz ettiği yerlere, özellikle gelecekteki okurlara
bilgi verebilecek dipnotlar eklendi.
Çalışma, yayımlanmadan önce Demirtaş’a sunuldu ve kendisinin onaylanmasının ardından yayıma hazır hale gelmiş oldu.
Demirtaş’ın savunmasını derleyen için en büyük avantajlardan biri, kendisinin son derece berrak konuşuyor olması, ağzından çıkan kelimeler art arda
yazıldığında pek az anlatım bozukluğu ya da karışıklık olmasıdır.
Tarihsel bir belgenin hazırlanmasına katkı vermiş olmanın mutluluğu ve
gururuyla…
Zınar Karavil
12
Budur yüz yılın özeti. Geri kalan her şey hikayedir. Geri kalan her şey yalandır.
Biz Türk değiliz, itaat da etmiyoruz! Bu zihniyete itaat etmiyoruz.
Ji 22’yemîn Dadgeha Cezayî ya Gran re
Destpêka Pêşkêşîya Parêznameya Der heqê
Esasê Dozê
Rêhevalên min ên hêja, hevalên me yên parêzer, temaşevan û gelê me yê bi
rûmet, ez we tevan yek bi yek ji dil û can silav dikim. Hêvîdar im ku hûn hemû
baş û silamet in.
Ji heft salan zêdetir e ez girtî me, lê cara yekem e ku maf û derfeta xweparastinê didine min. Heta îro carnan di lêpirsinan de, carnan di raçavkirina
rewşa binçavkirinê de, carnan jî di nîqaşên ser meseleyên ûsûlî de ez peyivîm.
Lê îro cara yekemîn ez ê rasterast bersiva tevan û sûcdarîyên di der heqê xwe
de bidim.
Di destpêkê de dixwazim bi awayeki bê şik û guman bale bikşînim ser
xaleke girîng. Ez parastina xwe li hemberî heyeta we, yan jî li hemberî dadgeha
we nakim. Divê dadgeh, bêalî, serbixwe û dadwer be. Lê heyeta we rasterast
alîgirê desthilatê ye û karê we pêkanîna fen û futên desthilatê ye. Ji ber vê yekê,
ya herî rast divê meriv erka we nas neke, we red bike û parastinê nede we. Lê
wek sîyasetmedar ji ber ku em erkeke bi rûmet yanî temsîlîyeta gelê xwe hildigirin, li hemberî gelê me deynê me yê xwerexnekirin û parastinê heye, loma
jî em dipeyvin û em ê bipeyvin.
Nizanim dê parêznameya min dê heta kengê bidome lê ez ê bersiva hemû
rapor, tawanbarî, delîl û qerarên der barê min de, yek bi yek bidim. Paşê
parêzerên min jî dê parastina min bikin. Lê belê wek beşek ji parastina xwe, ez
ê niha bi kurtasî destpêk û nirxandinekê bikim. Ji ber ku naverok û mijara doz
û darizandinên min bi tevahî ji ber çalakî û axaftinên min ên sîyasî ne. Carna
ez ê jî nirxandinên sîyasî bikim û têkilîyên wan ên bi doza me re vebêjim û
eşkere bikim.
Divê her kes baş bizane tawanbarîyên der barê min de, ji ber axiftinên min
in, ne ji ber hewl û xebatên mîn yên ne yasayî û karen veşartî ne. Ji bilî axaftinên
min yên mîtîng, civînan, peyamên min yên ku beri 8 salan, 10 salan û 15 salan
daye raya giştî, tu delîlen din yên berçav û şênber di dosyayan da nînin.
Ev doz, tolhildaneke sîyasî ye. Em ne ew kes in ku li gora zagon û yasayan
hatine girtin, wan em ji bo armancên sîyasî êsîr û desteser kirine.
Divê ez di vê parastina xwe ya îro destpê dike û ew ê bi rojan dom bike,
hizir û fikrên xwe bêjim û bînime ziman, Min hemû hewl û xebatên xwe li ber
çavên raya giştî pêk anîne, hewl û xebatê min yasayî û meşru ne. Ji xwe dozger
heta niha min bi tu kiryaran tawanbar nekiriye, nikare tawanbar bike.
İro jî hêj zarokên vî welatî di şer û pevçûnan da tên kuştin, em hemû dikevine xema wan, ji ber ku em nikarin rê li ber van kuştinan bigrin, gelek pê
diqeherin, lê desthilatdarî û dewletê destê xwe dane hev û yên wekî me aştî û
wekhevîyê dixwazin davêjin zindanan, hêvîyê ji polîtîkayên şer dikin. Ev
durûtîyeke eşkere ye. Lazim e em bibin şirîkê êşên hev, lê belê kesên ku dema
ciwanên Kurdan dimirin keyfxweş dibin û îro jî hêstirên derewîn dibarînin,
durû ne.
Lazim e êdî şer xelas bibe, çek bi temamî bêne danîn, ev jî bi rêya sîyasetê,
bi dawîkirina tecrîtê û vegera polîtîkayên mizakere kirinê pêkan e, pêwîst e
nîqaş û mizakere kirin, eses bê girtin. Yên ji dîyalog û mizakerekirinê direvin
berpisyarên kuştin û mirinan in. Sîyasetmedarên ji bo berjewendîyên xwe yên
sîyasî û pêşeroja sîyaseta xwe, hêvî ji çekan dikin, durû ne û bêehlaq in. Yên
desthilatdarîya xwe li ser xwîna zarokên xelkê ava dikin ji mirovahîyê bêpar û
bêwijdan in. Pêwist e civaka Tirkîyeyê Kurd û Tirk, dengê xwe ji bo aştî û wekhevîyê bilind bike, hemû sîyasetmedarên bi nijadperestîyê xelkê radikin ser
pîyan, di halxweşîyê de dijîn û berê lawên xelkê didin mirinê.
Kesên rê li ber vê rewş û van rêbazan bigire disa xelkê feqîr û hêjar e; yên
di vê rêyê de berdêlên giran dayî. Divê iro Tirk û Kurd ji bo biratî wekhevî û
azadîyê destê xwe bidin hev, dengê xwe ji bo mizakereyên çareserkirina pirsgirêkan bilind bikin, Bihevrebûn û biratî dê pêşvebirina demokrasîyê hêsantir
bike.
Em sîyasetmedarên aştîxwaz in, em ji çareserîya demokratik bawer dikin,
û ji bo çare û rêyek aştîyane dixebitin. Ew ji ber vê helwestê, me di zindanan
da dihêlin lê em hê jî dengê xwe ji bo aştîyê bilind dikin, Rayedarên dewletê
hem me wek terorîst îlan dikin hem jî li cihên xwe yê germ di halxweşîyê de
biryarên şer û operasyonan didin. Dîvê hemû gelên Tirkîyeyê, vê durûtîyê
16
bibînê û zanibe kî şer dixwaze, kî aştî û wekhevîyê dixwazê. Divê Gelê
Tirkîyeyê nebe piştevanê şerxwazan û polîtîkayên wan yên qirêj.
Kesên li Filistînê daxwaza aştî û dîyalogê dikin, li welatê xwe aştîxwazan
diavêjê girtîgehê û wan dikê bin tecrîdê; ma ev ne durûtî be çi ye? Em ê di bin
hemû şert û mercan de li ser helwesta xwe bin û parastina aştîyê berdewam
bikin.
Hevalên min ên hêja,
Di dosyeyê de bi milyonan rûpel ewraq, bi hezaran klasor, û bi sed hezaran
belgeyên bi sextekarî hatine sazkirin û wek belge hatine bi navkirin hene. Gava
tu ji derve lê dinêrî, tu dibêjî qey ev dozek pir tevlihev, bêserûber, kaotîk e û
ne mimkun e ku mirov ji nav derkeve. Dosyeya dozê ji bo veşartina tawanbarî
û îddeayên vala, ji bo sergirtina komployeke zelal a sîyasî, bi qestî û zanebûn
bi gelek kaxizên vala hatiye dagirtin.
Qaşo ev heft sal e ku hûn me mehmeke dikin û bi endamtîya rêxistinê didarizînin lê belê îro em ji infaza endamtîyê bêtir di girtîgehê de ne, heke me
sucê herî zêde ceza bixwara jî evqas sal di girtîgehê de nemana. Wextê me yê
girtîbûnê êdî ji wextê li gora qanûnêjî derbas kiriye(7 sal), lê dîsa jî hun me
digrin û em dibînin ku hûn piçekî jî ji xwe şerm nakin. Ew jî tê wê wateyê ku,
hê darizandin xelas nebûye we der heqê me de biryara sucê endamtîya rêxistinê îlan kiriye.
Di van heft salan de we bi hezaran qerarên dijî hiqûqê da û we pêkanînên
nerast kirin, ez ê encamên van pêkanînên we yên civakî jî qaseke din bi hûrgulî
vebêjim.
Ji we heye ku hûn bi van pêkanînên xwe ceza didine me, lê ez ê bînim bîra
we ka ev pêkanînên wê bûne sebebê felaketek çawa. We di van salan de, endamên Dadgeha Makezagonê jî di nav de endamên hemû tebeqeyên dadgehê,
hûn milîtanên sîyasî û cibedar yên şirîkê vê kompasê, we ne tenê rêzikên
hiqûqê, her wiha we hemû nirxên mirovahîyê jî binpê kirin. Hin hevalên me
yên dîlgirtî, mirovên xwe yên herî nêz wenda kirin, Gelek hezkirî û mirovên
wan di rêyên girtîgehan de qeza derbas kirin, mirin an jî seqet man, ew ê emre
xwe yên mayî bi êşa laşen xwe bidomînin. Hûn berpirsên van êşan in jî. We di
pandemîyê de em bi rîskên mezin re rûbirû hiştin. We êş, taswas û elemen
erdhejê di van deran de, di girtîgehan de bi me dan bihartin. Zarokên me, ji me
dûr mezin bûn, we ew ji dê û bavê wan qetandin û we pêşeroja wan ber bi
travmayan ve ajot. We dizanibû em bêguneh in, lê dîsa jî we bi qestî, bi delîlên
sexte û bi şahidên derewîn ev xerabî hemû kirin. Nizanim ka wexta ku hûn ji
17
jûra dadgehê derdiketin çi di hişê we re derbas dibû, dema ku we hezkirîyên
xwe û zarokên xwe didît û dema we ew hembêz dikirin hûn çi difikirîn. Belê
dîyar e ku we têra xwe dest ji nirxên mirovahîyê kişandiye, heke ne wisa bûya
ka we yê çawa ev xerabî bikirana. Hêvî dikim ku dilê we bi van xerabîyên we
rehet be. Ne tenê we; yên ku talîmatên vê doza kompasê dan, yên rê û plan jê
re çê kirin, yên li qadan ji bo hilbijartinê wekî barbaran ji me re îdam xwestin,
wan jî bi qasî misqalekê nesîbê xwe ji mirovahîyê nestandine.
Em jî ev heft sal e di wijdana xwe di aram in, em baş dizanin ku tu sûcê me
tuneye. Em di hucreyên xwe de bi serbilindî, nûnerîya nirxên exlaqî, rûmet û
têkoşînê dikin. Ev xerabîyên we çi qasî serê we berjêr kiribe, serê me jî ew qasî
bilind kiriye. Êdî hûn di vê lîstika kompasê de gihîştine pêngava biryardayînê.
Ez baş dizanim sebra we nayê, hûn dixwazin biryara xwe ya wekî ferman ji
we re hatiye gotin, ji me re bixwînin. Lê biryar çi dibe bila bibe, ji bo me, ji bo
gelê me û ji bo dîrokê, tu hukm û qîmetê wê tuneye. Qeweta we têrê nekir ku
hûn di vî şerê vîn û îradeyê de me teslîm bigirin, we nekarî me ji doza me bi
paş de vekişînin û we nekarî serê me berjêr bikin. Ya we rûreşî û xerabî ye, hûn
e bi rûreşî û xerabîya xwe re bimînin, lê em ê wek endamên birûmet, endamên
têkoşerê doza gele xwe, bi serbilindî di rûpelên dîrokê de cih bigirin.
Ez nahêlim hûn biryara xwe li pêş çavê min bixwînin, hûn ê biryarê ji xwe
re bixwînin. Niha wesîyet û ricaya min, Hevala min Başak, ji qîzên min û ji
malbata min hemû gelê min re, piştî eşkerebûna biryarê, bila li Amedê, li
hewşa mala me, li dahol û zirneyê bixin, helwesta xwe ya li dijî biryarê bi govend, bi tilîlî û bi çoş nîşan bidin. Ji ber, em ê jî helwesta xwe di hucreyên xwe
de bi heman awayî nîşan bidin.
Têkoşîna sîyasî ya em li vê derê û hevalên me li derve bi rê ve dibin, berî
her tiştî ji bo jîyaneke bi rûmet e. Em dev ji doz û têkoşîna xwe bernadin û
jîyaneke bêrûmet qebûl nakin, ji bo me mirin çêtir e ji wê yekê.
Me digel hemû kêmasîyên xwe, ev têkoşîna dijwar bi biryardarî bi rê ve bir.
Di vê pêvajoyê de helbet kêmasî û şaşîyên me çê bûne.
Digel hemû dilpakî û hêza xwe jî em hîn negihîştine armanca xwe. Ji ber vê
yekê, ez li ser navê xwe ji hemû gelê me lêborînê dixwazim. Dostên me, heval
û hogirên me yên li sirgûnê û yên di girtîgehan de, yên hêvîya xwe bi me ve
girêdan û tûşî bêhêvîtîyê bûyî, ez ji wan tevan lêborînê dixwazim. Ez soza wê
yekê didim ji vir û şûnde, Em ê bi rêberîya Partîya me DEMê re (Partîya Gelan
a Wekhevî û Demokrasîyê
, ji berê zêdetir, bixebitin û em ê bi ser bikevin.
18
Dixwazim ev yek jî bê zanîn, encama vê têkoşîna me ya li vê derê me bi
sebir û sebat bi rê ve bir, belkî ji vê encamê cudatir bûya. Lê belê her tişt ne di
destê me de bû. Dek û dolabên hêzên herêmî û cîhanî, fêl û fitneyên hêzên di
nav Tirkîyeyê de, mixabin tesîr li ser encamê kirin. Ne hêza me, ne jî hêza hevalên me yên li derve têrê nekir em pêşîya vê yekê bigirin. Helbet, me dev ji
doza xwe berneda, hêvîya me jî ne şikest, tenê em hinekî hejîyan, lê me dîsa bi
lez, hêza xwe da hev û dest bi têkoşîna xwe kir. Bi vê boneyê, ez serkeftinê ji
bo Partîya me, (Partîya Gelan a Wekhevî û Demokrasîyê
dixwazim û hevserokên me, birêz Tuncer Bakirhan û birêz Tulay Hatimogullarıyê û hemû rêveberên me pîroz dikim. Hêvîdar im em ji vir û şûnde hevgirtin û têkoşîneke
xurttir nîşan bidin. Divê bibêjim, bi heman hêst û helwestê silavên hevalê min
ê hucreyê birêz Adnan Selçuk Mizraklıyê hêja jî ji we tevan re heye.
Niha jî bi destûra we dixwazim dubare behsa wan fikirên xwe yên sîyasî
bikim, ji ber wan ev heft sal e têm darizandin. Divê her kes bizanibe hemû
tawanbarîyên bi ser min de tên sepandin ji van fikirên min pêk tên, ez ê niha
bi we re parve bikim, ez îro jî van fikiran bi heman awayî diparêzim.
Belê, ji bo ku em sîyasetmedarên KURD ên aştîxwaz in ev doz di der heqê
me de hat vekirin û em bi salan e bêguneh di hucreyan de tên ragirtin. Dîsa di
vê dozê de sedema girtin û darizandina yên ku ne Kurd in jî, hevkarî û hevalbendîya wan a bi me Kurdan re ye. Ji alîyê dewleta Tirk a tirkperest ve, ji bo
armancên nîjadperest û polîtîk tenê ji ber ku em Kurdên xwedî hişmendî,
birêxistin û muxalîf in em tên darizandin. Ji ber ku em serî li hemberî îdeolojî
û tezên fermî û nîjadperest yên Tirk natewînin em tên darizandin. Em dibêjin
“Em Kurd in, Kurdistan welatê me ye, hûn nikarin Kurdistanê paşçaw bikin,
wêran bikin û dagir bikin” ji bo van gotinên me em tên darizandin. Li vê
eywanê di şexsê me de hun dixwazin rastîya Kurd û Kurdistanê bidarizînin û
mehkûm bikin
Armancên din ên dewletê, yên sîyasî û demkî jî, ew e ku di referandûm û
hilbijartinan de bi ser bikevin, me di zindanan de bihêlin da ku rejîma yekzilamî/dîktatorî sazûman bikin û tirs û xofê bixin nava civakê. Li hemberî van
armancên sîyasî di destpêka parastina xwe de ez bi zelalî vêbibêjim, ez Kurd
im, welatê min Kurdistan e. Her du nasnameyên min ji bo min rûmet in, tu kes
nikare van nirxên min bidarizîne, sed hezar sal ceza werê dayîn jî nikare ji holê
rake.
Ji alîyê hiqûqî ve tenê gotinek heye ku li hember bi mîlyonan rûpel belgeyan were gotin û bi rastî jî bes e ku ez bi tevahî berevanîya xwe ya qanûnî dîyar
19
bikim. Ew jî ev e; ev doz ji alîyê hiqûqî ve “çop e” ne tiştekî din e. Belê tenê
naveroka vê dozê ÇOP e.
Wekî ku ez ê di tevahîya parastina xwe de destnîşan bikim ku ev doz li ser
dijminatîya Kurd û Kurdistanê pêk hatiye, dîsa ev doz bi armancên sîyasî tê
ajotin û bi milyonan rûpel belgeyên di dosyayê de jî tev çop in, wekî hevalên
xwe ez ê jî vê yekê ispat bikim.
Her wiha ez ê di tevahîya parastina xwe de hewl bidim dîyar bikim ku pirsgirêka Kurd, divê teqez bê çareserkirin û behsa çawanîya çareserkirina vê pirsgirêkê jî bikim.
Ji ber ku xebat û çalekîyên me yên sîyasî, yên di vî warî de jî îro mijara darizandinê ne.
Di vê qonaxê de dixwazim careke din bi kurtî behsa pirsgirêka Kurd bikim
û rêya çareserîya wê bêjim. Piştre gava ku dor hat ser, ez ê vê xalê bi berfirehî
rave bikim.
Pirsgirêka Kurd:
Bi darê zorê ji destgirtina mafên gelê Kurd yên bingehîn û rewa ne. Ji hêla
desthilatdarîyê ve bi rêya çek, dagirkirin, tunehesîbandin û tunekirinê ji mafê
xwe bi rêvebirin û tayînkirina qedera xwe mehrûmbûn e. Înkarkirina mafê
gelê Kurd, yê wekî her miletê din li welatê xwe Kurdistanê bi çand, ziman û
nasnameya xwe jîyaneke azad û bi rûmet e.
Pirsgirêka Kurd, dê çawa were çareserkirin:
Rêbaza ku em pêşnîyar dikin bi alîyan re mizakereya vekirî û zelal e. Heger
em li ser navê Tirkîyeyê biaxivin, divê hikûmet û Meclisa Tirkîyeyê ya ku
nûnertîya Komara Tirkîyeyê dike, bi nûnerên Kurdan re mizakereyê bike û di
makezogoneke nû de hemû mafên kurdan bên garantîkirin. Di heman demê
de cudahî û wekhevîyên encamên pirsgirêka Kurd li ber çavan bên girtin; alîyê
müzakereyê Birêz Ocalan’e û li Îmralîyê bi awayekî bêhiqûqî di bin tecrîdê de
ye. Rawestandina hemû çekan û pêkanîna aştîyeke mayînde girêdayî beşdarbûna bi bandor a birêz Ocalan a mizakereyan e.
Ev ne îddîaya min a şexsî an jî propagandayek vala ye, ev rastîyek e ku
dewletê bi xwe jî gelek caran qebûl kiriye.
Her wiha birêz Ocalan ji bo demokratîkbûyîn, aştîya civakî û jîyana hevpar
a wekhev heta îro kedeke girîng daye û aktorekî bibandor e, bi bawerîya min
20
wê di pêşerojê de jî vê erk û misyona xwe bi cih bîne, bidomîne. Bi vê wesîleyê
hevalên ku ji bo çareserîya demokratîk a pirsgirêka Kurd û rakirina tecrîda li
Îmralîyê ji bo azadîya Ocalan li girtîgehan di greva birçîbûnê de ne, silav dikim. Partîya me DEM Partî ku mafê nûnertîya daxwazên sîyasî yên Kurdan bi
rêyên herî rewa û qanûnî bi dest xistiye, di heman demê de muxatabê sîyasî
ye. Di Meclîsa Mezin a Tirkîyeyê de aktorê sîyasî yê herî bi bandor e ku dikare
tevkarîyê li çareserîya pirsgirêka Kurd bike.
Di çareserîya pirsgirêka Kurd de hemû partîyên sîyasî û rêxistinên sivîl ên
ku xwedî perspektîf û projeya çareserîya demokratik in, di çareserîya pirsgirêka Kurd de muxatab in.
Cihê ku dê ev pirsgirêk bi awayekî vekirî, zelal û hiqûqî bê nîqaşkirin û
garantîya hiqûqî lê bê dayîn Meclîsa Mezin a Tirkîyeyê ye. Di vê çarçoveyê de
hemû partîyên meclîsê alîyên çareserîya pirsgirêka Kurd in.
Ji ber van sedeman ez hevdîtina dewletê ya, bi Brêz Ocalan re ji bo pêkankirina demokrasîyê rast dibînim û piştgirîyê didim çareserkirina pirsgirika
Kurd. Her wiha bi awayekî aştîyane û bi rûmet bidawîbûna Serhildana Kurd
a dawî diparêzim. Dîsa wekî min behs kir ez mafê temsîlkarîya partîya me
DEM Partîyê ya xelkê me û muxatabbûna wê ya rewa diparêzim. Kî îradeya
partîya me nas neke ez jî wan nas nakim.
Dîsa em wek sîyasetmedarên Kurd û ez wek Selahattin Demirtaş îradeyeke
me ya ji van hemûyan cudatir, nûnertîyeke me ya di nava Partîya DEMê de
hatiye avakirin heye. Em dikarin sudên girîng bidin çareserîya pirsa Kurd. Em
amade ne ku ji bo vê yekê tişta ji destê me tê em ê bikin. Armanca me ew e ku
bi aştîyeke bi rumet, bi awayeke wekhev û azad bi hev re bijîn. Kesekî ku vîna
min û mafê min ê nûnertîya gel nas neke ez jî wî/wê nas nakim. Vîna min aîdî
min e û tenê ez dikarim nûnertîya wê bikim.
Rêzgirtina ji vê re pêwîstîyeke girîng a demokrasîya radîkal e ku em ji bo
wê têdikoşin. Kesên ku dixwazin me sîyasetmedaran û bi taybetî jî min bi derew, îftire, paşgotin û bi dozên bi vî rengî tune bikin, tune bihesibînin bila veya
baş zanibin; kî li ku derê aştî û demokrasîyê biparêze û bixwaze ez li wê derê
me. Ji ber vê jî ez ê tu carî serî li ber nêzîkatîyên bi vî rengî natewînim û qebul
jî nakim.
21
Ben savunmamı heyetinize falan vermiyorum,
mahkemenize karşı yapmıyorum; savunmamı halka
sunuyorum
Metnin Türkçesini de tutanağa geçmesi açısından, savunmamın girişi olarak
okumak istiyorum.
Tekrar bütün arkadaşları buradan sevgiyle, saygıyla selamlıyorum. Değerli
eşbaşkanlarımız, Sayın Bakırhan ve Sayın Hatimoğulları, milletvekili arkadaşlarımızı buradan selamlıyorum. Değerli tutsak arkadaşlarımız, salonda bulunan arkadaşlarımız, Sincan Kadın Kapalı Cezaevinde bulunan arkadaşlarımız,
Kocaeli Cezaevinde bulunan değerli eşbaşkanımız Gültan Kışanak, hakeza salonda bulunan avukat arkadaşlarımız, izleyiciler, İzmir, Ankara il teşkilatlarımız, İHD, ÖHD temsilcileri, AB delegasyonu ve Antalya'da bulunan avukat
arkadaşlarımız, izleyiciler, Adıyaman'dan bağlanmış olan arkadaşlarımız, Diyarbakır, İstanbul, Datça, Şanlıurfa'dan bağlanmış bütün arkadaşlarımıza buradan sevgilerimi, saygılarımı, selam ve hürmetlerimi iletiyorum. Hepinizin
iyi olduğunu, sağlıklı olduğunu umuyorum. Biz de gayet iyiyiz, bu vesileyle
Selçuk Mızraklı arkadaşımızın da hepinize selam ve sevgilerini iletiyorum.
Değerli arkadaşlar, yedi yılı aşkın süredir ilk defa esas hakkında savunma
yapma hakkı tanınıyor bana. Bugüne kadar kısmen sorgu, kısmen de tutuk
hali inceleme aşamalarında veya usul tartışmalarında konuştum. Hakkımdaki
suçlamalaraysa ilk defa doğrudan cevap vermeye başlıyorum. Üç yılı aşkın
süre yargılandığım tek sanıklı dosyada, Ankara 19. Ağır Ceza Mahkemesindeki 40'ı aşkın fezlekeden ancak yarısının okumu tamamlanmışken dosya 22.
Ağır Ceza Mahkemesiyle birleştirildi. Burada da biliyorsunuz ben, Figen Başkan Gültan Başkan, Sebahat Başkan ve sanırım Zeynep arkadaşlarımızın sorguları bile yapılmadan esas hakkındaki mütalaaya geçildi, esas hakkındaki savunmaya başlandı. Dolayısıyla yedi yıldır tutuklu olmamıza rağmen ben ilk
defa aslında savunma yapıyorum. İlk defa doğrudan, suçlamalara cevap
verme fırsatı buluyorum. Çünkü bugüne kadarki konuşmalarımın tamamı,
dediğim gibi ya tutuk hali incelemesi veya usul hakkındaki tartışmalardı.
Orada kısmen suçlamalara da cevap vermeye çalışmıştım ama yedi yılın sonunda, ki 7 yıl 2 ayı buluyor, 45 günü buluyor neredeyse. Meydanlarda yargılandık, televizyon ekranlarında yargılandık, Meclis kürsüsünde yargılandık,
hakkımızda idam hükümleri verildi. 50 kişiden 150 kişiye kadar insanın katili
olmakla suçlandık. Her birimiz ayrı ayrı terörist olarak barbar gibi gösterildik.
Bugün bile cenaze törenlerinde halen bizlere hakaret ediliyor, halen terörist
olarak suçlanıyoruz. Ama yedi yıldır ilk defa doğrudan duruşma salonunda
bana savunma hakkı veriliyor. Bunun bilinmesi lazım. Sorgu hakkımız da bizatihi bu heyet tarafından gasp edildi. Diğer arkadaşlar sorguda uzun konuştular denilerek sıra bize gelince sorgumuzdan vazgeçildi.
Birazdan savunmamın detaylarına başlayacağım, kaç gün sürer bilmiyorum, ne kadar sürer bilmiyorum, en hızlı şekilde savunmamı toparlayıp söz
hakkını avukat arkadaşlarıma vermeye gayret edeceğim ama başlarken şunu
net olarak belirteyim, ben savunmamı heyetinize falan vermiyorum, mahkemenize karşı yapmıyorum; savunmamı halka sunuyorum. Çünkü mahkeme
dediğiniz şey tarafsız, bağımsız, adil olmalıdır. Siz doğrudan iktidarın tarafı,
kumpasların uygulayıcısı bir heyetsiniz.
Aslında sizin bu taraflı konumunuz nedeniyle en doğrusu sizi tanımamak,
reddetmek, savunma vermemekti. Ancak bizler halkın temsiliyeti gibi onurlu
bir görevi üstlenmiş siyasetçiler olarak halkımıza karşı hem özeleştiri hem savunma borcumuz olduğundan konuşuyoruz, konuşacağız. Savunmam, dediğim gibi, kaç gün sürer bilmiyorum. Ama 42 ayrı fezleke 19. Ağır Ceza Mahkemesinden bu dosyayla birleşti. Yani 42 ayrı suçlama, orada var. Burada da
Kobani kumpas davası adı altında binlerce suçlama var. Dokuz yıldır devam
eden, yani biz tutuklanmadan iki yıl önce başlayan bir kumpas ve komplo süreci var. Dokuz yıldır sürdürdüğünüz kumpasa ben kaç günde cevap verebilirim, bilmiyorum. Ama şu an savunma evraklarımızı buraya getiremedik, bir
masa dolusu, binlerce sayfa savunma evrakı, yedi yıldır yaptığımız hazırlıklardı. Bugüne kadar kullanma fırsatı bile bulmadık, mahkemeye sunma fırsatı
bile bulmadık. Dolayısıyla bugün başlayacağım, ne kadar sürerse mahkemeniz benim savunma hakkımın tutanağa geçirerek kesmediği, kısıtlamadığı
müddetçe bütün suçlamalara kesintisiz bir şekilde cevap verme gayreti içerisinde olacağım. Ama mahkemeniz, “Bu kadar savunma yeter, biz sana daha
fazla savunma hakkı tanımıyoruz.” deyip bir ara karar alırsa mikrofon sizde,
ben de bitirmiş olurum.
24
Şimdi, savunmanın parçası olarak kısa bir giriş ve değerlendirme yapacağım. Dava ve yargılamanın konusu da tümüyle siyasi faaliyetlerim ve siyasi
içerikli konuşmalarım olduğundan yeri geldikçe ayrıca siyasi değerlendirmeler yapacağım ve davalarımızla bağlantılarını ortaya koyacağım. Herkes şunu
bilmeli ki, hakkımdaki suçlamaların tamamı yaptığım konuşmalardır. Herhangi bir yasa dışı faaliyet ya da gizli çalışmayla suçlanmıyorum. 8 yıl, 10 yıl,
15 yıl önce yaptığım miting konuşmaları, basın açıklamalarından başka tek bir
somut delil yoktur dosyada. Arkadaşlarımızın tamamı için geçerli bu, ben
kendi savunmamı yaptığım için tekil konuşuyorum. Arkadaşlarımız, savunmalarında zaten bunu belirttiler.
Bu bir siyasi intikam davasıdır. Biz burada hukuken tutuklanmış kişiler değiliz. Siyasi amaçlar için rehin alınmış siyasetçileriz. Bugün başlayacak ve günlerce sürecek savunmamda mecburen bu konuşmalarımı anlatacak ve düşüncelerimi savunacağım. Çünkü Savcı da beni herhangi bir eylemle suçlamıyor,
suçlayamıyor. Zaten tüm siyasi faaliyetlerim halkın gözü önünde gerçekleşen
yasal, meşru faaliyetler olduğundan konuşmalarımızı alıp dosyaya koymuş
durumda.
Bakın, bugün halen ülkenin evlatları çatışmalarda hayatlarını kaybediyor.
Hepimiz üzülüyoruz ve bu ölümleri durduramadığımız için biz kahroluyoruz. Fakat iktidar, devlet el ele verip bizim gibi barış isteyenleri hapse atıp savaş politikalarından medet umuyor. Bu tam bir ikiyüzlülüktür. Acıları ortaklaştırmak yerine Kürt gençleri yaşamını yitirdiğinde sevinç naraları atanlar da
bugün timsah göz yaşları döken ikiyüzlülerdir.
Bu savaş artık bitmelidir. Silahlar tümden devre dışı kalmalıdır. Bunun da
yolu siyaseti öne çıkarmaktır. Tecride son verip diyalog politikalarına dönmektir. Müzakere yöntemlerini esas almaktır. Diyalogdan, müzakereden kaçan kim olursa olsun bütün bu ölümlerin sorumlusudur. Kendi siyasi ikbali
için silahtan, savaştan medet uman her siyasetçi ikiyüzlüdür, ahlaksızdır. Halkın evlatları üzerinden kendine iktidar alanı yaratanlar, insanlıktan nasibini
almamış vicdansızlardır. Türk’üyle Kürt’üyle bütün Türkiye toplumu barış
için sesini yükseltmelidir. Sizi milliyetçilik gazıyla galeyana getiren bütün siyasetçilerin bir eli yağda bir eli baldayken evlatlarımızı ölüme göndermekten
çekinmiyorlar. Bu gidişata dur diyecek olan sadece ve sadece bu savaşın en
ağır bedelini ödeyen yoksul halktır. Türk ve Kürt, barış eşitlik özgürlük için el
ele verirse “Savaşa karşıyız, oturun ve sorunları konuşarak çözün.” diyerek
seslerini yükseltirse birlikte kardeşçe yaşamak çok daha mümkün olur. Huzuru sağlamak, demokrasiyi büyütmek çok daha kolay olur. Biz barış isteyen,
25
demokratik çözüme inanan, bunun için çalışan siyasetçileriz. Sırf bunu istedik
diye yıllardır suçsuz yere hapiste tutulmamıza rağmen halen içeriden barış
diye haykırıyoruz. Ülkeyi yönetenler ise hem bizi terörist ilan ediyorlar hem
de oturdukları sıcak koltuklarından her gün yeni savaş ve operasyon talimatları veriyorlar.
Türk halkının bu ikiyüzlülüğü artık görmesi gerekiyor. Kimin savaş kimin
barış istediğini anlaması ve bu kirli politikalara alet olmaması gerekir. Filistin'de barışı ve diyaloğu savunurken kendi ülkesinde barışı isteyenleri hapse
atmak, tecrit uygulamak ikiyüzlülük değilse nedir? Biz her koşulda ilkeli davranmaya, barışı savunmaya devam edeceğiz. Bugün Türkiye evlatları için ağlıyorsa dönüp yüzünüzü, siyasetçilere hesap sorma vaktidir. Sıcak koltuklarından operasyon kararı verirken -20 derecede, karda kışta operasyona gönderdikleri gençlerin sırtına Kürt sorununun çözümünü yükleyenlere hesap sorulmalıdır. 20 yaşında, 22 yaşında genç çocukların her gün toprağa veriliyor
olmasının acısını biz hepimiz yaşarken bizi teröristlikte, katillikle, terör destekçiliğiyle suçlayan bütün iktidar yanlısı ve muhalefetteki ırkçı, faşist siyasetçiler
bu kandan beslenenlerdir.
Hayatlarında barış sözcüğünü ağzına almadan beş dönem milletvekilliği
yapan parlamenterler var orada. Türkiye'nin en zengin milletvekilleri onlardır.
Aldıkları ihalelerin haddi hesabı yoktur. Bugün bize binlerce sayfa iddianame,
milyonlarca sayfa sahte delille, barış istedik diye terör damgası, terörist damgası vuranların bizatihi kendisi bu ülkede terör estirenlerdir. Süleyman Soylu,
arasında dün vekilimiz Sırrı Sakık'a, (DEM Parti Ağrı milletvekili. Kapatılan
Demokrasi Partisi [DEP] milletvekiliyken, bir grup DEP milletvekiliyle birlikte
dokunulmazlığı kaldırıldı, tutuklandı, bir yıl cezaevinde kaldı.) “Ne savaşı?”
demiş, “Bu bir terör mücadelesidir.” Bunun adı savaştır, savaş.
Eğer savaş değilse iç hukuku hatırlatalım. Polis Yetki Kanununda, Jandarma Yetki Kanununda, Türk Silahlı Kuvvetleri Personeli Yetki Kanununda
operasyonun nasıl yapılacağı açıkça bellidir. Operasyona girişmeden önce, velev ki karşıdan bir silahlı mukavemet olursa yasada açıkça nasıl yapılacağı bellidir. “Teslim ol!” çağrısı yapılır. Duyabileceği şekilde, anlayacağı dilde, “Teslim ol!” çağrısı yapılır. Teslim ol çağrısına karşılık silahla karşılık verirse önce
bölge güvenlik altına alınır. Yasada yazıyor bunlar. Yasaya göre böyle. Buna
rağmen ısrar ederse etkisiz hale getirmek, öncelikli olarak sağ yakalamak için
operasyon yapılır. Operasyona girişenleri ve sivil halkı tehlikeye atmayacak
şekilde gerektiğinde etkisiz hale getirilir. İç hukuk böyle söyler.
26
Peki ne yapılıyor? İHA ile SİHA ile infaz yapılırken “Teslim ol!” çağrısı mı
yapılıyor? F14’le bomba atılırken teslim ol çağrısı mı yapılıyor? Yok. Bu savaş
hukukudur işte. Ve doğrudan Cenevre Sözleşmesine tabidir. Süleyman Soylu,
sen bunu bilmiyor musun? Bunun adı savaş hukukudur. O halde savaş hukukuna uyulması lazım, herkesin uyması lazım. Biz savaşa kökünden karşıyız
ama bu çatışmalar oluyorsa bunun adı savaştır ve herkes bu hukuka uymalıdır.
Birinci görevimiz; en onurlu, en haysiyetli görevimiz çatışmaları sonlandırmak, Türkiye'de birlikte huzur içinde, demokrasi ve özgürlük içinde yaşayabileceğimiz koşulları oluşturmaktır. İşte burada gördüğünüz siyasetçilerin
hepsi yıllarca bunun için çalışmış siyasetçilerdir. Bugün Mecliste milletvekillerimize laf atanlar, medyada milletvekillerimizi, eşbaşkanlarımızı suçlayanlar
hayatları boyunca tek bir barış kelimesini ağızlarına aldılar mı? Bu ülkede barış olsun diye bir dakikalarını harcadılar mı? Tırnaklarını feda ettiler mi, tırnaklarını? O İYİ Parti milletvekilleri, MHP milletvekilleri, AKP milletvekilleri… Bir kısmını tenzih ediyorum ama çoğu büyük iş adamı. Büyük iş adamı.
Büyük yatırımları var. Lüks çiftliklerde oturuyorlar. Lüks arabalarının haddi
hesabı yok.
Siz orada, Mecliste savaş kararı alırken sizin evlatlarınız mı Hakurk'ta,
Zap'ta,1 -20 derecede nöbet tutuyor? Bir gönderin bakalım evlatlarınızı? Gönderin bakalım, bu kadar rahat savaş çığırtkanlığı yapabilecek misiniz? Bizim
içimiz yanıyor. Hepimizin içi yanıyor. Ben defalarca dışarıdaki konuşmalarımda söyledim. Dün, önceki gün toprağa verilen 12 asker benim kardeşimdir.2 Bu ülkenin yoksul halkının evlatlarıdır. Keşke barışı sağlamış olsak onlar
yaşayabilseydi. Türk gençleri de benim kardeşim, bu halkın evlatlarıdır. Keşke
yaşayabilselerdi. Sorumluluk bizdedir. Biz vicdanen, ahlaken kendimizi sorumlu hissediyoruz. Bir eli yağda bir eli balda olup milleti gaza getiren, galeyana getiren, milliyetçilik gazı altında pisliklerini en büyük Türk bayrağıyla
örtenlerse bizi terörist ilan ediyor. Kabul etmiyoruz bunu. Bütün Türkiye toplumu bilsin. Şu salonda olanlar, siyasetçilerimiz, parlamentoda olan temsilcilerimiz, bugün barış için ne yapılması gerekiyorsa hazırız, hazırdırlar. Ne ge-
1
PKK üslerinin bulunduğu, Kürdistan Bölgesel Yönetimi ile Irak devleti sınırları içinde olan
bölgeler.
2
22 Aralık 2023 ile 23 Aralık 2023 tarihlerinde, PKK üslerinin bulunduğu Hakurk ve Metina’da meydana gelen çatışmalarda 12 asker yaşamını yitirdi.
27
rekiyorsa. Yeter ki onurlu, bir arada, özgürce, eşitçe bir barış sağlayalım. Ağzını açan halen katliamdan, operasyondan, “son terörist kalıncaya kadar” bilmem neyden söz ediyor. 50 sene oldu bu teraneler, 50 sene! Bir şehit yakını
dün bağırıyordu, “Yeter artık!” diyordu ya. Haklı, yeter artık.
Kimi kandırıyor bunlar? Hem bu cinayetlerin, bu ölümlerin, bu gençlerin
yaşamının son bulmasının sorumlusu olacaklar, pişkince dönüp DEM Parti'yisuçlayacaklar, pişkince. Sorumlu sizsiniz ya! O operasyona gönderen sizsiniz. Bak DEM Parti günlerdir meydanlarda, sokaklarda ne öneriyor? “Bu 20
yaşındaki çocukları, gençleri dağa gönderip ölme, öldürmeyle görevlendirmeyin.” diyor DEM Parti. “Kolay, basit bir yolu var. Maliyeti en düşük, en onurlu
yolu var.” diyor. Meydanlarda yürüyüş yapıyor. Ama polis gazlıyor, copluyor, tutukluyor. Dün DEM Parti gençlik merkezimizin 30 üyesini, yöneticisini
gözaltına aldılar bu yüzden.
Ne diyor DEM Parti? “Askerleri dağa göndereceğinize Kürt gençlerinin
dağa çıkmasına zemin hazırlayan atmosferi yaratacağımıza gelin tecridi kaldırın. Abdullah Öcalan ile görüşülsün.” Yani bunun neyi onur kırıcı? Neyi yasaya aykırı? Neyi gayrimeşru? Buna kulak verip en azından, “Yahu bunlar ne
diyor, bir dinleyelim.” demek yerine, “Bunu söyleyen terörist, bunu söyleyen
katil.” Mecliste oturup trilyonluk ihaleleri götürüp bir eli yağda bir eli balda,
akşam eğlencede, mikrofonun önüne geçince de timsah göz yaşı döken faşist,
ırkçılar vatansever öyle mi? Hadi oradan!
Bizi burada yargılayan zihniyete de sesleniyorum; savaşın asıl sorumlusu
sizsiniz. Dün toprağa verilen bu ülkenin 12 yoksul evladının sorumlusu sizsiniz. Biz değiliz. Partimiz değil. Bizim siyasetimiz değil. Biz barış siyasetçileriyiz. Hesabınıza gelmiyormuş. “Efendim barış nasıl olacakmış, teslim olunacakmış.” Teslimiyetin adının barış olduğu nerede görülmüş? Teslimiyet, teslimiyettir. “Efendim biz teslim olacakmışız.” Neye? Türk resmi ideolojisine teslim olacakmışız. “Hepimiz Türküz, anadilimiz Türkçedir, biz Türk milletiyiz.”
diyecekmişiz, Kürt sorunu da çözülürmüş.
Bu onursuzluğu biz teklif edelim, kabul eden varsa. Biz de bir düşünelim o
zaman. Teklif ediyorum buradan. İYİ Parti liderine, AKP liderine, MHP liderine (Milliyeti Hareket Partisi Genel Başkanı Devlet Bahçeli) teklif ediyorum.
Onların bahsettiği barışı ben de teklif ediyorum. Hepiniz “Kürt'üm.” deyin,
“Anadilim Kürtçedir.” deyin, “Biz de Kürt milletinin parçasıyız.” deyin, çözülsün bu mesele. Bakalım oluyor mu? İnsan böyle bir onursuzluğu nasıl kabul
edebilir? Onurlu barış dediğimiz; Kürt'ün Kürt, Türk'ün Türk, Alevinin Alevi,
Sünni’nin Sünni olarak özgürce yaşadığı, bir arada hakkına hukukuna saygı
28
duyduğu barış ortamı. Bu kadar. Karmaşık bir olay değil. Evet, 50 yıldır kan
dökülüyor. Neredeyse yüzlerce yıldır, Osmanlı’nın son dönemlerinden, Bedirhan Bey’den başlayarak devam eden isyanlar var. Olay karmaşık hale gelmiş,
araya kan girmiş, öfke var, nefret var, milliyetçilikler var, intikam duyguları
var, evet. Bu da bir realite. Fakat bunu kaşımak yerine acıları ortaklaştırmak
gerekirken bugün barış diyeni linç eden, barış diyen akademisyeni görevden
alan, sivil ölüme mahkum eden; barış diyeni gazlayan, coplayan bir siyasetle
işte sonuç bu oluyor. Bu acı sonuçlar çıkıyor ortaya. Kimse bizi suçlayamaz.
Buradan Türkiye toplumuna sesleniyorum. Zerre kadar ahlakı, vicdanı
olan; Yozgat'taki, Kayseri'deki, Trabzon'daki köylüsüne, oradaki kardeşime
sesleniyorum. Aydın'da, Manisa'da… Bu duruşmada savunma yaparken suçlandığım şeylere cevaben de söylüyorum. Biz, birlikte yaşayalım diye uğraştık.
Barış için uğraştık. Silahlar sussun diye uğraştık. Bu ülkede bir daha kan akmasın diye uğraştık. Ve yedi yıldır bunun için burada hapisteyiz, halen barış
diyoruz. Bunun bedelini ödedik, barış diyoruz. Arkadaşlarımızın annesi, kardeşi, babası burada vefat etti, taziyelerine bir saatliğine gidip gelebildiler. Acılarını hücrede paylaştılar. Acılarını içeride yaşadılar. Az önce belirttim, pandemide bizi burada ölüme terk ettiniz. Depremin acısını biz burada yaşadık. Bunların hepsini siz yaptınız. Ailelerimiz trafik kazası geçirdi, sakat. Benim annem
sakat şu anda, yürüyemiyor. Tekerlekli sandalyede. Kaza geçirdiği için buraya
gelemiyor. Cezaevi yollarında kaç ailemiz kaza geçirdi, hayatını yitirdi. Neler
yaşatmadınız ki bize! Ne diyoruz? Yedinci senenin sonunda sözü alan her arkadaşım gibi barış diyoruz.
Dalga mı geçiliyor bizle ya! Bunu diyen “terörist, katil”, dışarıda “daha
fazla savaş, ezeceğiz, öldüreceğiz” diyen vatansever, barışsever. Böyle bir ikiyüzlülüğü kabul etmediğimizi duruşma vesilesiyle belirtiyorum. Savunmalarımda altını çizeceğim, bütün konuşmalarımda yıllarca bunu savunmuştum
zaten. Partimin adına bunu savunmuşuz, biz çözümü savunmuşuz.
Davada milyonlarca sayfa evrak, binlerce klasör, delil niyetine dosyaya sokuşturulmuş yüz binlerce belge var. Dışarıdan şöyle bir baktığımızda çok karmaşık, içinden çıkılması zor, keşmekeşe dönmüş bir dava zannedilebilir. Dosyanın bu kadar evrakla doldurulup gereksiz yere şişirilmesinin nedeni de zaten budur. Bomboş iddiaları, açık bir siyasi kumpası örtmenin yolu olarak
dava dosyası bilerek şişirilerek kabarık hale getirilmiştir. Yedi yıldır güya bizi
yargılıyorsunuz. Ancak Türk Ceza Kanunundaki örgüt üyeliği suçunun infazından daha fazla süre, bizi tutuklu olarak cezaevinde tuttunuz zaten. Yasadaki en fazla yedi yıl tutukluluk süresini bile açıkça çiğnerken zerre kadar
29
mahcubiyet duymadınız. Bu da demektir ki, daha yargılama bitmeden siz bizim örgüt üyesi olduğumuza karar verdiniz. Örgüt üyeliğinin… Yahu burada,
benim bulunduğum cezaevinde çok sayıda duyuyorum, hiç kimseyle temasımıza izin verilmiyor da. Biz burada iki kişilik cezaevindeyiz, yedi yıldır. Başka
hiç kimseyle temasımız olmadı ama duyuyoruz. Cemaatten yargılayıp 6 yıl 3
ay verdiğiniz örgüt üyeliğinden kişiler iki yıl önce, iki buçuk yıl önce infazlarını tamamladılar, tahliye oldular. Bak örgüt üyeliğinden hükmü bitirdiler, biz
yedi yıldır tutukluyuz. Demek ki kafanızda buradakilerin hepsi, ki arkadaşlarımız da üç yılı aşkındır tutuklu, daha siz yargılamaya başlarken örgüt üyesiydi. Çünkü şu anda bize örgüt üyeliğinden ceza verseniz -ki üst limitten vermeniz lazım ki infazı karşılamış, yattığımızı karşılamış olsun- 6 yıl 3 ay verirseniz borçlu çıkıyorsunuz. Ne oldu? Demek ki siz karar vermeden önce, henüz
bir karar açıklamadan fiilen, de facto uygulamanızla bizi örgüt üyesi ilan ettiniz.
Bir, bu sizin kesinlikle oyunuzu açıklamış olmanız demektir. Bu sizin kesinlikle bizim hakkımızda bir önyargıya, yargıya sahip olduğunuzu gösteren
en somut delildir. Yedi yıl tutukluluk. Yahu yasada bile, CMK'de, “Yedi yılı
aşamaz.” diyor. Gültan Hanım, Figen Hanım, Sebahat Hanım, gerekçenizi
uzun uzun okumayayım. “Efendim birleşen dosya. O ayrı tutukluluk, bu ayrı
tutukluluk.” dediniz. Yahu dosya birleşmiş. Tek dosya artık. Oradaki tutukluluk birleşmiş. Bu kadar basit. Basit usul hukukundan söz ediyorum. Bunu öğrenmek için, anlamak için hukukçu olmaya gerek yok ki. Ama yasanın açık
hükmüne rağmen, yedi yıllık tutukluluğu rahatlıkla aştınız. Ve bize hakim numarası, hakim taklidi yapmaya devam ediyorsunuz. Bunları kabul etmiyoruz.
Ve bu yedi yılda binlerce usulsüzlüğe, hukuksuzluğa imza attınız, bu yaptıklarınızın toplumsal sonuçlarını da birazdan detaylı olarak anlatacağım. Siz
güya bizi cezalandırdığınızı düşünürken sebep olduğunuz toplumsal felaketi
hatırlatacağım. Dışarıda yaşananlar, bizatihi sizin dışarıda tanık olduğunuz felaketi anlatacağım. Bu süre zarfında kumpasta imzası bulunan Anayasa Mahkemesi üyeleri dahil, yargının tüm kademelerindeki cübbeli siyasi militanlar
olarak sadece hukuki normları değil, tüm insani değerleri çiğnediniz. Dosyaya
sahte delil koyarak, bizim suçsuz olduğumuzu bilerek yalancı tanık ekleye ekleye kasten yaptınız bunları. Her gün bu duruşma salonundan çıkıp sevdiklerinize, çocuklarınıza sarılırken ne düşündünüz bilmiyorum ancak bu kötülükleri yapabilecek kadar insani değerlerinizi yitirdiğinizden içiniz rahat mı bil-
30
miyorum. Sadece siz değil, bu kumpas davasının talimatını verenler, planlarını yapanlar, seçim meydanlarında idam sloganlarını barbarca attıranlar, insanlıktan zerrece nasibini almamış vicdansızlardır.
Bize gelince, yedi yıldır vicdanımız rahat. Suçsuzluğumuzdan emin şekilde
hücrelerimizde en yüksek moralle ahlaki değerleri, onuru, direnci temsil etmeye devam ediyoruz. Bu dava özelinde yaptığınız tüm kötülükler sizi biraz
daha aşağıya doğru çekerken bizi onurlandırdı, yüceltti. Artık davanın ve bu
kumpas oyununun karar aşamasına geldiniz. Size dikte edilen kararı açıklamak için sabırsızlandığınızı biliyorum. Ancak açıklayacağınız karar ne olursa
olsun bizim, halkımızın ve tarihin vicdanında yok hükmündedir. Bu irade savaşında bizi teslim alamadınız, bize diz çöktüremediniz, boyun eğdiremediniz. Siz, kötülüğünüzle kararmış kalplerinizle baş başa kalırken biz, halkımızın
onurlu mücadelesinin neferleri olarak başı dik şekilde tarihin sayfalarına yazıldık, yazılıyoruz.
Vereceğiniz kararı yüzüme okumanıza da fırsat vermeyeceğim. Kararı
kendi kendinize okuyacaksınız. Fakat eşime, kızlarıma, aileme, tüm halkımıza
şimdiden vasiyetim, özel ricamdır. Karar açıklandığında Amed'de, evimizin
bahçesinde davul zurna çalıp halaylarla, zılgıtlarla, coşkuyla karşılamalısınız
kararı. Çünkü biz de hücremizde aynı coşku ve moralle karşılayacağız. Bizim
burada, arkadaşlarımızın dışarıda yürüttüğü siyasi mücadele her şeyden önce
bir onurlu yaşam mücadelesidir. Bundan taviz verip onursuzca yaşamaktansa
ölmeyi tercih ederiz.
Zorlu bir mücadeleyi tüm eksiklerimize rağmen kararlılıkla sürdürmeye
çalıştık. Bu süre zarfında elbette eksiklerimiz, hatalarımız, yetmezliklerimiz
oldu. Tüm iyi niyetimizle, gücümüzün tümünü kullanmamıza rağmen, arzu
ettiğimiz siyasi başarıyı henüz sağlayabilmiş değiliz. Kendi adıma bundan dolayı tüm halkımızdan özür diliyorum. Umudunu bize, partimize bağlayıp da
karamsarlığa sürüklenmelerine sebep olduğumuz tüm dostlarımızdan, cezaevlerindeki, sürgünlerdeki tüm arkadaşlarımdan özür diliyorum. Bundan
sonraki süreçte partimiz DEM Partinin öncülüğünde daha çok çalışıp mutlaka
başaracağımızın sözünü veriyorum.
Şunun da bilinmesini isterim ki, burada sabırla ilmek ilmek ördüğümüz
siyasi mücadelenin sonuçları çok farklı olabilirdi. Ancak her şey bizim elimizde değildi. Küresel ve bölgesel güçlerin içerideki tüm karanlık odakların
oyunları, ne yazık ki sonuçların üzerinde etkili oldu. Bunun önüne geçmeye
ne bizim ne de dışarıdaki arkadaşlarımızın gücü yetmedi. Elbette ne pes ettik
31
ne yılgınlığa düştük, sadece tökezledik ve hızla toparlandık, yürüyüşümüze
devam ettik.
Bu vesileyle, yeni adıyla DEM Partiye başarılar diliyorum. Arkadaşlarımızın yolu açık olsun. Eş Genel Başkanlarımız Sayın Tuncer Bakırhan ve Sayın
Tülay Hatimoğulları Oruç şahsında tüm yönetimimizi kutluyor, dayanışma
dileklerimizi iletiyorum. Aynı duygularla hücre arkadaşım sevgili Adnan Selçuk Mızraklı'nın da selamlarını iletmeyi borç biliyorum.
Türkçü Türk devleti tarafından yargılanıyoruz
Müsaadenizle, bu davada yargılama konusu yapılan siyasi düşüncelerimi sizinle paylaşıp tekrarlayarak devam etmek istiyorum. Herkes bilmeli ki, hakkımızdaki suçlamaların tamamı aşağıda belirteceğim düşüncelerimizdir ve ben
bugün bunları aynen savunuyorum. Evet, bu davanın açılmasının bizim yıllarca suçsuz yere hücrelerde tutulmamızın ana nedeni, barış isteyen Kürt siyasetçiler olmamızdır. Kürt olmayanların ise Kürtlerle dayanışma göstermesidir.
Yoldaşlarımızın aramızda olmasının nedeni budur.
Türkçü Türk devleti tarafından, ırkçı ve milliyetçi amaçlarla sırf politik, örgütlü, muhalif Kürt olduğumuz için yargılanıyoruz. Türk ırkçı ve resmi ideoloji ve tezlerine boyun eğmediğimiz için yargılanıyoruz. “Kürdistan bizim
anavatanımızdır. Kürdistan’ı yok sayamazsınız, yok edemezsiniz, işgal edemezsiniz” dediğimiz için yargılanıyoruz. Bu salonda bizim şahsımızda Kürt
ve Kürdistan gerçeği yargılanmak, mahkum edilmek isteniyor.
Bunun dışındaki dönemsel siyasi amaçlarsa referandumları, seçimleri kazanmak, tek adam rejimini meşrulaştırmak için bizi hapiste tutmak, topluma
korku salmaktır. Bu siyasi amaçlara karşı daha savunmamın en başında ifade
etmeliyim ki, ben Kürt'üm, anavatanım Kürdistan’dır. Her iki kimliğim benim
için onurdur, kimse bu değerlerimizi yargılayamaz. Yüz bin yıl ceza verse de
ortadan kaldıramaz.
Hukuki açıdansa milyonlarca sayfa belgeye karşı söylenebilecek tek kelime
vardır ve aslında hukuki savunmanın tamamını ifade etmeye yeterlidir. Başka
tek bir kelime bile kurmaya gerek yoktur. Evet, bu davadaki hukuki açıdan
sadece söylenebilecek tek şey şudur; bu davadaki dosya çöptür. Savunmam
boyunca bu dosyanın Kürt ve Kürdistan düşmanlığı üzerine kurulduğunu, siyasi amaçlar güdüldüğünü ve dava dosyasındaki milyonlarca sayfa evrakın
aslında çöp olduğunu diğer arkadaşlarımın yaptığı gibi ispatlayacağım. Ay-
32
rıca savunmamda Kürt sorununun nasıl çözülebileceğini ve mutlaka çözülmesi gerektiğini de anlatmaya çalışacağım. Çünkü bu doğrultuda yürüttüğümüz siyasi faaliyetlerimiz de yargılama konusudur. Ancak bu aşamada Kürt
sorununu bir kez daha kısaca tanımlayıp çözümün yolunu da ifade etmek istiyorum. Sonrasında bunları yeri geldiğinde uzun uzun açacağım.
Kürt sorunu, Kürt halkının kendi anavatanı olan Kürdistan’da, diğer tüm
uluslar gibi kendi dili, kimliği, kültürüyle özgürce yaşama ve kendi kaderini
tayin hakkını kullanarak kendini yönetme hakkının gasp edilmiş, silah soruyla
işgal, inkar ve imha yoluyla elinden alınmış olmasıdır. Bunun adı Kürt sorunudur. Kürt sorunu nasıl çözülür? Bizim önerdiğimiz yöntem; açık, şeffaf müzakeredir, siyasi yöntemdir. Eğer Türkiye için konuşacaksak Türkiye Cumhuriyeti devletini temsilen hükûmetin ve Türkiye Büyük Millet Meclisinin, Kürtlerin temsilcileriyle bir müzakere yürütüp yeni bir anayasada Kürtlerin tüm
haklarının garanti altına alınması gerekir.
Kürt sorununun ortaya çıkardığı sonuçların farklılıkları ve benzerlikleri
aynı anda gözetilerek İmralı'da hukuksuzca tecrit altında tutulan Sayın Öcalan
müzakerenin tarafıdır ve silahların tümden devre dışı kalabilmesinin, Sayın
Öcalan'ın etkili şekilde müzakereye dahil olmasına bağlı olduğu benim iddiam
ve kuru bir propaganda değil, devletin de birçok defa hakkını teslim ettiği bir
gerçektir. Ayrıca Sayın Öcalan; demokratikleşme, toplumsal barış ve eşitçe bir
arada yaşamak konusunda da önemli katkıları olmuş, bundan sonra da olacağına inandığım etkili bir aktördür. Bu vesileyle, Kürt sorununun demokratik
çözümünü desteklemek için İmralı'da süren tecride son verilmesi, Öcalan'ın
özgürlüğü için cezaevlerinde açlık grevini yapan arkadaşları da buradan selamlıyorum.
Bununla birlikte, Kürtlerin politik taleplerinin temsil hakkını en meşru ve
yasal yollardan elde etmiş olan partimiz DEM Parti de siyasi muhataptır. Türkiye Büyük Millet Meclisi de sorunun çözümüne katkı sunabilecek en etkili
siyasi aktördür. Ayrıca Kürt sorununa dair demokratik çözüm perspektifine
sahip, projesine sahip tüm Kürt siyasi partileri, sivil toplum örgütleri Kürt sorununun çözümünde taraftır, muhataptır. Sorunun açıkça, şeffafça tartışılacağı ve yasal güvenceye bağlanacağı yer, Türkiye Büyük Millet Meclisidir. Bu
yönüyle de parlamentodaki tüm partiler Kürt sorununun çözümünde taraftır.
Bu gerekçelerle, Türkiye Cumhuriyeti devletinin son Kürt isyanını barış
içerisinde sonlandırmak ve demokratik bir çözüme fırsat tanımak için Sayın
Öcalan ile görüşmesini destekliyorum, savunuyorum, doğru buluyorum. Yine
33
az önce de belirttiğim gibi, partimiz DEM Parti’nin halkı temsil hakkını ve iradesinin meşru muhataplığını da savunuyorum. DEM Parti’yi tanımayan kim
varsa ben de onu tanımıyorum. Yine Kürt siyasetçiler olarak bizim de benim
Selahattin Demirtaş olarak da bunlardan farklı bir irademiz ve DEM Partinin
bünyesinde şekillenmiş bir temsiliyetimiz vardır. Benim irademi, halkı temsil
hakkımı tanımayanı ben de tanımıyorum. Benim iradem bana aittir ve sadece
ben temsil edebilirim.
Bizim de Kürt sorununun çözümüne sunabileceğimiz ciddi katkılar vardır.
Bunun için elimizden geleni yapmaya hazırız. Amacımız onurlu bir barışın
sağlanmasıyla bir arada eşitçe, özgürce yaşamaktır. Biz, partimiz DEM’le birlikte bu sorumluluğu almaya hazırız. Buna saygı duyulması da uğruna mücadele ettiğimiz radikal demokrasinin vazgeçilmez gereğidir. Siyasetçiler olarak
değil, özel olarak da bazen beni yok saymaya, yok etmeye, yalan, iftira ve dedikodularla bunun gibi kumpas davalarıyla tasfiye etmeye çalışanlara açıkça
şunu söylüyorum; ben, barış ve demokrasiyi savunan herkesin dostuyum,
onun yanındayım. Bu nedenle bu yönlü yaklaşımlara asla boyun eğmeyeceğimi, kabul etmeyeceğimi de buradan bir kez daha ifade etmek istiyorum.
Evet, savunmamın tamamını halka hitaben yapıyorum çünkü dediğim gibi
karşımda bağımsız, tarafsız, içimiz rahat bir şekilde, “Evet, hukuku temsil ediyorlar.” dediğimiz bir yargıçlar heyeti yargılamıyor. Maalesef bu yok. Keşke
olsaydı başından beri diyoruz. Hukuk uygulansaydı biz hukukun gereğini burada savunabilsek ve gerçek suçluları ortaya çıkarmak konusunda siz de cevval bir çalışma yapabilseydiniz. Fakat nasıl yürüyor bu işler? MİT'in, Saray’ın
talimatıyla, İçişleri Bakanlığının eliyle hazırlanıp gönderilen dosya, sizin önünüzde bir yargılama dosyası, bir ceza dosyası olarak duruyor. Eğer siz şunu
yapsaydınız; “Böyle bir dava, böyle bir yargılama, böyle bir suçlama olmaz.
Biz bu açık siyasi kumpas operasyonuna alet olmayız.” deseydiniz Türkiye'de
tarihin gidişatını değiştirirdiniz. Zerre kadar etik değerlere, hukuk değerlerine
sahip çıksaydınız siyasi içerikli konuşmalardan ve “İki tane protesto çağrısı tivitten dolayı bir partinin eş genel başkanlarını, milletvekillerini, MYK üyelerini, Kadın Meclisi üyelerini, belediye başkanlarını 37 ağırlaştırılmış müebbet
ve binlerce yıl hapis cezasıyla yargılamayı kendimize hakaret sayarız.” demiş
olsaydınız Türkiye'nin kaderini değiştirirdiniz. Bırakın iddianame hazırlamayı, soruşturma açmayı bile kabul etmemeniz gereken bir dosyada siz, yedi
yıl kesintisiz tutuklu yargıladınız.
34
Talimatlar nasıl geldi, bilmiyoruz. Mikrofonlar, televizyonlardan, mitinglerden açık açık yapıldığını biz duyduk. Ama bir emsal var, dosyaya delil olarak geçsin istiyorum. Bir emsal var. Yakın zamanda gerçekleşti. Can Atalay,
Yargıtay, Anayasa yapay krizinde gerçekleşti. Delil olarak dosyaya kaydediyorum. Bir tane eski cumhurbaşkanı başdanışmanı, Profesör Doktor İzzet Özgenç, “Sayın Cumhurbaşkanım, değerli ağabeyim.” diye kaleme aldığı bir
mektubu ve Sayın Cumhurbaşkanına arz edilmek üzere hazırlanmış olan bilgi
notunu kamuoyuyla paylaştı. Ve biz böylece, bu tür davalarda nasıl müdahale
edildiğini de Profesör Doktor İzzet Özgenç'in halkla paylaştığı mektubundan
anlamış olduk.
Ne yazıyor, ne demiş İzzet Özgenç? “Sayın Cumhurbaşkanım, değerli ağabeyim.” diye başlamış, atlıyorum. Yıkama, yağlama kısımlarını atlıyorum.
Anayasa Mahkemesinin yetkileri, işte Yargıtay'ın yetkileri, ne yapılması gerektiğini kendince Cumhurbaşkanı’na anlatmış fakat bilgi notu ilginç. Diyor ki,
“Adı geçen kişi” yani Can Atalay, “14 Mayıs tarihli seçimlerinde milletvekili
seçilmiştir. Bu süreçte Yargıtay ilgilileriyle görüşerek milletvekili seçilmesi halinde bir dokunulmazlık tartışması yaşanacağından bahisle, bu kişi hakkında
verilmiş olan mahkumiyet hükmünün temyiz incelemesinin bir an evvel tamamlanması gerektiği yönünde görüş paylaşımında bulundum.” Yani Cumhurbaşkanı başdanışmanı, eski yeni fark etmez, profesör, hukukçu, kendisi diyor ki, “Bu süreçte Yargıtay ile görüştüm ve onlara dedim ki, ‘Bu kişi milletvekili seçilirse dokunulmazlık tartışması yaşanacak, o yüzden bununla ilgili
mahkumiyet hükmünün temyiz incelemesini bir an evvel tamamlayın.’ dedim.” Böylece anlıyoruz ki, cumhurbaşkanı başdanışmanı, Yargıtay ile rahatlıkla bir dosya hakkında görüşebiliyor. Kendisi yazmış. Halen basında duruyor. “Fakat Yargıtay beni dinlemedi.” diyor. “Hükmünü hemen onaylamadı,
bu da milletvekili seçildi.” Mealen anlatıyorum, önemli kısımları okuyacağım.
“Bu Yargıtay postunda oturan adam” diyor. Yargıtay Başkanı’na takmış, sevmiyor demek ki. “Bu Yargıtay postunda oturan adam” diyor, “Kendi siyasi
ikbali için başka şeyler düşündü, dikkate almadı ve Türkiye'yi bu krize sürükledi.”
Devam ediyor. “30 Ekim Pazartesi günü Yargıtay 3. Ceza Dairesinin bir
yetkilisiyle yaptığım görüşmede, bu dosyanın İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesine gönderilmesi gerektiğini ve Anayasa Mahkemesi kararının gereği olan
yargılamanın bu mahkemece yapılacağı yönündeki hukuki görüşümü kendileriyle de paylaştım.” Bakın, Yargıtay 3. Dairesi kim? Bizim dosyamızın ya sav-
35
cının ya bizim temyizimizle önüne gideceği, Yargıtay'da önüne gideceği, dosyamızı inceleyecek daire. Şimdi, bu 3. Daire ile cumhurbaşkanı başdanışmanı
rahatlıkla görüşme yapıyor. “Aradım.” demiyor, “Yaptığım görüşmede.” diyor. “Orada da hukuki görüşümü belirttim.” diyor. “Dosyayı Yargıtay 13. Daire'ye gönderin.” dedim. Yargıtay ne yapmış? Evet, dosyayı oraya göndermiş.
Sonra, “Yargıtay” diyor, “Aynı gün akşamı Sayın Efkan Ala ve Sayın Hayati
Yazıcı ile bir araya gelerek bir durum değerlendirmesi yaptık çünkü Yargıtay
3. Dairesi sürpriz bir şekilde hukuk sistemimizde tanımı olmayan bir karar
verdi, o kadar uyarmama rağmen.” diyor. “Biz de” diyor, “Efkan Ala ve Hayati Yazıcı ile bir araya geldik, durum değerlendirmesi yaptık.”
Kim Hayati Yazıcı ile Efkan Ala? Dosyanın avukatları mı? Yooo. İktidar
partisinin genel başkan yardımcıları. Cumhurbaşkanı başdanışmanı, Yargıtay
3. Ceza Dairesinin verdiği bir kararı, “Can Atalay kararını değerlendirmek
üzere” diyor, “Bir partinin iki genel başkan yardımcısıyla bir araya geldik, değerlendirdik.” diyor. “Sonra” diyor, “Şöyle bir intiba uyandı bizde; bu kararın,
dairenin kendi inisiyatifiyle verilmiş bir karar olamayacağını izah ettim onlara.” Yani oradaki daire üyeleri bu kararı kendi inisiyatifiyle vermiş olamazlar. Yargıtay Başkanı tarafından inisiyatif kullanarak bu kararın geri alınmasının sağlanmasını kendilerine izah ettim. Kime? Hayati Yazıcı ile Efkan Ala'ya.
Hayati Yazıcı ile Efkan Ala'nın, Yargıtay'ın kararını geri aldırma gücünden söz
ediyor, Cumhurbaşkanı başdanışmanı. “Bu arada Sayın Cemil Çiçek ile görüştüm. Zatıalinize, yani Cumhurbaşkanı’na iletilmek üzere özel kalem müdürü
Sayın Hasan Doğan'a gönderdiğim 11 Kasım tarihli mufassal, 12 Kasım tarihli
muhtasar bilgi notlarıyla Yargıtay Ceza Dairesinin söz konusu kararının geri
alınmasının sağlanması ve adı geçen kişinin milletvekilliğinin düşürülmesi konusunda acele edilmemesi için gerekli girişimlerde bulunma yönündeki düşüncelerimi kendisine arz ettim.”
“Sonra” diyor, “Numan Kurtulmuş'a gönderdim bu notları. ‘Düşürme’ dedim, ‘Milletvekilliğini.’ Bu süreçte Cumhurbaşkanı Hukuk Politikaları Kuruluna başkanlık eden kişi tarafından kamuya, hukukla bağdaşmayan de lege
ferenda, hukukun evrensellik karakterine ters düşen milli hukuk ve gayrimilli
hukuk ayrımı gibi saçmalıkla açıklama yapıldı.” Burada da bizim Memo'yu
kastediyor, Mehmet Uçum.
Biz kendisini tanırız, Memo deriz çünkü kendisi hukukçu değil, kendi aramızda öyle dediğimiz için ağzımdan öyle çıktı. Mehmet Uçum'u kastediyor.
Neymiş Mehmet Uçum? Saçmalık bir açıklama yapmış. Cumhurbaşkanı hu-
36
kuk başdanışmanı. “Yargıtay Başkanlığı postuna oturan kişiyse” diyor, “Yargıtay 3. Ceza Dairesinin verdiği kararın öncesinden itibaren bütün bu olup bitenlerden haberdar olmasına rağmen başkanlık görevi gereklerini yerine getirmemiştir. Bu çerçevede” diyor, “Anayasa Mahkemesini töhmet altında bırakan açıklama yapma yoluna gitmiştir. Hukuk Politikaları Kurulunun başında
bulunan kişi ile Yargıtay Başkanlığı postunu işgal eden kişinin bilgisi dahilinde verilmiş ve yapılmıştır bu karar.” diyor. “Mehmet Uçum'un ve Yargıtay
, ji berê zêdetir, bixebitin û em ê bi ser bikevin.
ops: 
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?